Texto da guía de teléfono de LOGROSA 2009

AS VÍSPERAS TAMÉN CONTAN

(Na lembranza de Pepe Ardeiro, coa pena da súa ausencia)

A festa de San Eleuterio sempre chega puntual e no seu momento: o primeiro domingo de xulio, ahí está fiel a súa cita coa xente de Logrosa. Cando éramos rapaces, para nós, os da parroquia, era o día máis importante do ano. Despois, ese primeiro domingo de xulio foise asociando tamén co arranque do Tour de Francia, que escoitábamos pola radio moi pendentes de si Bahamontes volvía a agardar polo pelotón tomando un xelado; e máis modernamente, co comezo do torneo de tenis de Wimbledon, por si Santana pescaba algo en herba inglesa. Sen embargo, eses acontecimentos deportivos non lle facían sombra, no noso mapa emotivo, á festa de San Eleuterio. E ahí seguen os tres acontecimentos, coincidentes na data, sen que nenguén se explique como os dous extranxeiros logran soportar semellante competencia...
O caso é que a nosa festa era, e segue a ser, de dous días, pero abarcaba, e abarca, realmente tres. A víspera, sábado pola noite, sempre houbo troula, máis íntima e veciñal, na Chancela. Para os rapaces dos meus tempos, era unha noite de excepción porque na casa deixábannos chegar máis tarde e aproveitábamos esas horas de propina para disfrutar dos primeiros soplos de liberdade pola Devesa. Pero cando chegou a televisión, era a noite indicada para ir a taberna e poder ver algo na pantalla daquel invento tan moderno, do que carecíamos absolutamente todos nas nosas respectivas casas. Tomando un kas ou sen tomar nada, podíamos ver, sen armar bulla, o programa musical e de variedades que daban os sábados. Sen embargo, o que eu recordo hoxe con ledicia non é nengún programa daquela descoñecida televisión, senón o magnífico espectáculo que vin un deses anos, ó natural e en directo na taberna, moito máis divertido que calquera que poideran dar pola pantalla. Unha anécdota histórica que compartín co meu amigo Pepe Ardeiro, entre outros, e que el despois contaría con esa gracia e simpatía que o caracterizaban.
A taberna da Chancela era un lugar emblemático. Frecuentado por moitos veciños, era unha parada fixa para algúns dos homes máis curiosos e pintorescos da parroquia, personaxes atípicos e singulares. Solían xogar unha brisca de seis, alleos por completo ó que pasaba na tele, case sempre moi cargados xa de viño cando se ponían ás cartas. O dono, home recio e de carácter desabrido, non lles tiña moita simpatía nen lles prestaba demasiada atención. Por eso, cando lle pedían unha baraxa para xogar, dáballes sen reparos a máis vella e sobada, e incluso algunha completada con restos de outras varias. Esto, xustamente, foi o que provocou a escea disparatada que xurdíu nesa partida que xa todos os rapaces estábamos a seguir polas ocurrencias dos xogadores, polo seu inxenio verbal e polas historias disparatadas que, entre man e man, narraban como auténticos relatos literarios.
Era unha brisca de seis. Antón dirixía con soltura ós seus compañeiros. Os tres facían un grupo moi compenetrado. Manuel tamén se defendía con lucidez e levaba acertadamente ós do seu equipo. “¿Tés brisca?”, preguntou Antón ó primeiro dos seus. “¡Teño!” “Pois bótaa”. Pero Manuel, o cabeza pensante do outro equipo, non se amilanou e preguntoulle o mesmo ó compañeiro que lle tocaba xogar. Tíñaa e botouna. Antón, un pouco mosqueado, asegurouse cunha rápida seña de si o seu compañeiro, penúltimo en xogar, tiña ou non o as, como lle indicara nas primeiras bazas. Xa convencido, xogou tamén el outra brisca. Pero Manuel, diante da sorpresa xeral, pedíulle con premura ó seguinte compañeiro que botara tamén esa brisca que tiña. E con tanta brisca enriba da mesa, ¡unha baza descomunal!, Antón, con parsimonia triunfal, dirixiuse ó seu compañeiro: “Paquiño, ¡o as!”. E apareceu o as de copas, convencido e soberbio. Pero Manuel non se achantou: “¡Mata eso”!, berroulle ó seu punto, último en xogar. E este, diante da sorpresa de todos, sacou con ímpetu outro as de copas, igual que o anterior, petando con orgullo na mesa. Quedaron todos atónitos. O que máis, Antón, que intentaba descubrir, sen conseguilo, qué erro puido cometer na dirección do xogo. Acabou desolado: “Manda carallo... ¡É a primeira vez que me matan o as de triunfo!”
Xosé A. Ponte Far